Kirkor bıraktı kendini babasının kucağına. Burnunu, onun boynuna dayayıp ağlamaya başladı. Gözyaşları şehrin mavisine karıştı. Levon, kocaman elleriyle oğlunun yanaklarını kavradı; sıcakta ve soğukta kavrulmuş, çatlamış elleriyle... Kirkor’un yüzü, babasının elleri arasında bir göründü, bir kayboldu. Levon, oğlunu öyle bir bağrına bastı ki, o sırada yanlarından geçmekte olanlar bu kavuşma anına tanıklık etmek için durduklarında gözyaşlarına hâkim olamadılar; düşündüler ki, kavuşmanın rengi maviydi. Saydam bir mavi... Ve anladılar ki İstanbul, ayrılığın değil, kavuşmanın şehriydi.

Sesimi duyuramadım, sesim çıkmıyordu. Gel, bir de bununla uğraş şimdi. Olacak iş değildi, vücudumda bana ait olmayan bir şeyle yaşamaya çalışırken yıllardır benimle olan sesimi kaybetmek… Zaten kimse görmüyordu, bu yetmezmiş gibi çektiklerimi de anlatamayacaktım artık. Kambur yüzünden mi kaybetmiştim sesimi acaba? Vücudumdaki en güçlü yerden mi beslenerek büyüyordu bu şey? Ne kalmıştı ki elimde avucumda? Söyleyeceklerimden başka…

İçlerinde sıvılaştırılmış hislerin bulunduğu şişeler vitrindeki raflara sıralanmıştı. Bu hisleri, renklerinden kolaylıkla ayırt edebilirdiniz, yine de karışıklığa mahal vermemek için hislerin isimleri şişelerin üzerindeki etiketlere yazılmıştı. Mutluluğun rengi pembe, hüznün mavi, üzüntünün lacivert, kederin siyahtı. Pişmanlık mor, huzur ise turkuazdı. Diğer hisler de mevcuttu, ancak en çok tercih edilenler bunlardı. Hüznün ve huzurun renkleri birbirine yakın olduğundan başlangıçta küçük karışıklıklar yaşansa da insanlar zamanla bu duruma alışmış, artık kimse satın alacağı hisleri karıştırmaz olmuştu.

Aliye’nin durduğu yerden nasıl göründüğüm hakkında hiçbir fikrim yok. Hanın giriş kapısından bakıldığında neye benzediğimizi düşünüyorum birden. Sonra caddenin başlangıcını, tünel meydanını, ara sokakları, köşedeki piyangocuyu… Tüm bunların birbirini tamamlayıp tamamlamadığını anlamaya çalışıyorum. Aliye’nin rengârenk elbisesine takılıyor gözüm. “Bu şehrin güzelliği buradan başlıyor,” diyorum. Aliye’nin elbisesinden… “Bu şehri, renk renk geometrik desenlerden daha iyi ne anlatabilir?” diye düşünüyorum. Karmaşık, göz alıcı…

Yaşananların üzerine bir örtü çekmek için karın yağmasını bekliyorduk hep birlikte. Oysa ben, her şeyin farkında olan bir insandım, öyle değil mi? Herkesten farklıydım, diğer insanlar gibi uyumaya devam etmemiş, uzun zaman önce gözlerimi açmıştım. Uyanmıştım uyanmasına da bu sıralar nedense olup bitenleri göz ardı etme çabası içindeydim, böyle yaşamak daha mı kolaydı? Yine de an geliyor, gazetelere ve sosyal medya paylaşımlarına sarılıyordum dört elle. Vicdanımı rahatlatmak istercesine okuyordum, izliyordum, her defasında yüreğimde tarifsiz bir acıyla oturduğum yerde öylece kalıyordum.

Signore Scarampi bunu bilirdi, böyle zamanlarda hiç konuşmaz, ikisine karşı duyduğu nefreti içinde büyütür, elinden bir kaza çıkmasın diye işine sessizce odaklanırdı. Balerin, gözden yitene dek Paşa onu izler, derin derin iç geçirirdi. Karşı apartmandaki en geniş daireyi balerine vermişti padişah. Bu geniş dairenin, Jurnal Sokağı’nın sahnesini gören en iyi konumda bulunduğundan kimsenin haberi yoktu o günlerde. Yıldız Sarayı’nın gösterişli, yaldızlı sahnesinde ne trajediler ne dramlar sahnelenmişti de böylesi izlenmemişti.

İhtiyar kadın, elindeki örgüye öyle dalmıştı ki kırlangıcı fark etmedi. Toprağa basan çıplak ayaklarında bir karıncalanma hissetti. Olur böyle şeyler, diye geçirdi içinden. Oysa tabanları, çürüyerek toprağa karışmaya başlamıştı bile. Dizlerine kadar gömüldüğünde hâlâ örmeye devam ediyordu. Kaçan bir ilmekle gözlerini açtı. Son günlerde kâbuslar sıklaşmıştı.

Benimki sıradan bir yer değiştirme hikâyesi değil. Söyleyeceklerimi duyduğunda daha iyi anlayacaksın. Bazı cümleler sana oldukça tanıdık gelecek, hatta seni anlattığımı düşüneceksin. Belki de dinlemeyi yarıda bırakıp tavana dikeceksin gözlerini. Ya rahatsız olacaksın söylediklerimden ya da can kulağıyla dinleyeceksin beni. Ya sonsuza dek çakılı kalacaksın olduğun yere. Ölüp ölüp dirileceksin ya da elinin tersiyle iteceksin sana altın tepside sunulanları.

Toprak iyice otursun, dediler. Mezar taşından konuşuyorduk. Otursun, otursun, dedim. İyice otursun. Daha da ağırlık çöksün üzerine, daha da karanlık olsun yattığın yer. Her gün geleceğim, merak etme. Kaçırır mıyım hiç? Yıllardır bekliyorum bunu. Bir kadın, kocasının öleceği günü bekler mi hiç? Çay da demledim, sevdiğin termosa koydum, soğumasın diye. Sen öyle yerin yedi kat altında yılanlarla çıyanlarla oynaşırken ben mezarının başında çay içeceğim, yan taraftaki sardunyalara su veririm belki arada. Kurumasın garipler.

Herhangi bir aksesuar kullanılmasını tercih etmemişti Silva. Sadelikten hoşlanırdı daima. Madam Katia şapkanın sol yanına, aynı kumaştan gösterişsiz bir çiçek kondurmuştu. Konuştukları gibi… Silva, şapkaya doğru yürüdü. “Göster bakalım marifetini,” diyerek onu askıdan aldı, aynanın karşısına geçti. Hazzopulo Pasajı’nda iki kadın, onlarca şapkanın arasında yan yanaydı. Sabahın erken vaktinde… Herkes uykudayken… Büyüye inanmasalar da içlerinde bir şüphe onları kemirip duruyordu. Silva, şapkayı taktı. Madam Katia’nın söylediği gibi gözlerinin güzelliği ortaya çıktı.

Sokaklardan, meydanlardan geçerek uyuduğumuz eve dönüyorum. Her gün… İhtiyar Lucia’nın, evi bir başkasına kiralamamış olması ne büyük mucize! Venedik, şu sıralar insanla dolup taşıyor. Görüyorsundur… İhtiyar cadı, huysuzluğundan kimseyi beğenmemiştir. Yoksa bu ev boş kalmazdı. Beni tanıyor ya… Senden söz edecek oldu, konuyu değiştirdim. Neden buraya geldiğimi nereden bilsin zavallı… Bir süre sonra zaten herkes seni konuşacak Maria Angeli. Sana da bu yakışır, öyle değil mi? Güzel kadındı, diyecekler. Düşünüyorum da ölümün zarafetine yakışır olmalı. Gözlerini usulca kapatmalısın, nefesin kesilivermeli, kalbin sessizce durmalı. Ellerini göğsünde birleştirmelisin.

Gözlüğünü taktı, özenle yerine sabitledi. Aynaya baktı. Yepyeni bir şey seyreder gibi… Gördüğü tek yansıma kendi sureti değil elbet. Hemen arkasındaki duvarda Osman Hamdi ile Tanpınar yan yana. Dikkat kesildi. Aynaya her bakışında geçmişe tanıklık ettiğinin farkında, ondan belki de kendine çekidüzen verişi. Her ne kadar bugünde yaşıyor olsa da geçmişin izini sürer Müşfik Bey. Bazen eski bir kitabın rengi solmuş sayfalarında, bazen bir resimde, bir fotoğrafta, en çok da şu aynada yakalar onu. Kim bilir, belki de geçmişe yakın olabilmek için böyle ağır hareket eder.

Bugünlerde dışarı çıkmak yasak. Karantinadayız, öyle diyorlar. Uluorta konuşurlar, bilmezler ki Karantina bana uzak, çok uzak… Şu sıralar hasır sepetler ham incirle dolu. Reçeli güzel olur bunun. Sikalakia deriz biz. Lezzetini hiçbir tada değişmesem de yapamam artık. Elim varmaz. Hatırası aklıma her geldiğinde yüreğim dayanmayacak, duruverecek sanırım. Bir sepet ham incirin beni ne hale getirdiğine şaşar kalırım. Neyse ki senede bir rastlarım ona. Mayısın son demleri, bilemedin haziranın ilk günlerinde… Görür görmez Smyrna’nın Karantina Mahallesi’ni ve komşumuz Androniki’yi hatırlarım. Ardından ister istemez 1964 Mayıs’ını, Smyrna’daki son günümüzü…

Cezayir Menekşeleri... Güzelliğiyle aklınızı başınızdan alır. Rengi mavi mi, mor mu, anlayamazsınız. Ben de bir türlü çözemedim. Onlara baktıkça Eleni'nin gözlerini hatırlarım. Menekşe rengindeki gözlerini... Yaprakları yaz kış yeşildir. Birkaç gün önce uğradım. Hiç konuşmadık. Her daim çiçek açar. Bugünlerde iyice sessizleşti. Günden güne soluyor. Boş boş bakıyor. Hiçbir şey düşünmüyor, hissetmiyor sanki... "Güneşli havalarda gülümsüyor," dedi hemşire. Cezayir menekşesi de güneşi sever.

Ne kadar uğraşırsan uğraş burada, bu küflenmiş ve nemden çamur rengine bürünmüş duvarların arasında, hiçbir şeyi tamamlayamayacaksın. Çakılı kaldığın şehirde gerçeğin izini süremeyeceksin. Israr edersen parçalar dört bir yana savrulacak, gerçek yitip gidecek. Bir yolculuğa çıkmalısın. Tanıdığın herkes, dinlediğin her hikâye kabulün olmalı. Ya da doğduğun topraklarda kalıp hiçbir şey bilmeden ölümü beklemelisin.

Moloz yığınlarının arasında kaldık. Fareler de biz de... Kanalizasyon kokusu dayanılmaz. Yıkıntılardan yayılan asbest zehrini soluyoruz. Her gün... Çocuklara üzülüyorum en çok. Oynayacak yerleri kalmadı. Darmadağın oldu her taraf. Eskiden böyle miydi? Rüzgâr, Boğaz'dan püfür püfür eserdi. Geceleyin öyle bir karanlık çökerdi ki gökyüzü yıldız yıldız olurdu. Şimdi ortalık toz duman, rüzgâr esecek diye korkuyoruz.

Seyretme işi ustalık gerektirir. Tıpkı marangozluk, berberlik gibi... Seyrettikçe deneyim kazanırsınız. Aylaklığın ilk günlerinde nereye bakacağınızı şaşırırsınız, dikkatiniz çabuk dağılır. Hatta yürürken ayağınız taşa takılır, tökezlersiniz. Su dolu çukura düşer, ıslanırsınız. Korna sesleriyle irkilir, korkarsınız. Tüm bunlara zamanla alışır, aylak aylak yürümeyi sonunda öğrenirsiniz.